Ziemia duninowska

Historia – świadek czasu, światło prawdy, życie pamięci, nauczycielka życia, zwiastunka przyszłości

Cyceron

 Historia ziem duninowskich tak długa jak bogata warta jest studiów nad nią. Dlatego też wdzięczni jesteśmy osobom które poświęcają swój cenny, prywatny zupełnie czas na odkrywanie kolejnych faktów zaistniałych w życiu naszych przodków.

Życzylibyśmy sobie, by zaangażowanie ich nie gasło, a niekwestionowany profesjonalizm przyczynił się do przyjęcia ich w poczet najbardziej zasłużonych dla tych ziem.

Już niebawem, w tym właśnie miejscu pojawi się kolejne opracowanie z zakresu historii ziem duninowskich.

Historia Ziem duninowskich ma ponad 1000 lat.

Osadnictwo na ziemiach duninowskich ma bardzo starą tradycję sięgającą okresu neolitu. Pierwsze wzmianki pisane o Nowym Duninowie pochodzą z XII wieku.

Z wykopalisk archeologicznych wynika, że tereny te zamieszkiwała ludność, która zajmowała się rolnictwem, myślistwem, rybołówstwem.

Sama nazwa Duninów znana była już w XII wieku i pochodzi najprawdopodobniej od imienia legendarnego właściciela lub woja królewskiego Dunina – jednego z przedstawicieli słynnego rodu Duninów. To właśnie protoplasta rodu Duninów (herbu łabędź) Piotr Dunin zbudował kościół i klasztor w 1224 roku w Kościelnej Wsi w pobliżu Kalisza i osadził w nim zakonników benedyktynów z Płocka.

Znaczącym wydarzeniem w historii naszego regionu była przeprawa wojsk Władysława Jagiełły przez Wisłę, a był to rok 1414. Jagiełło wracał wówczas z wyprawy przeciw Krzyżakom. Wojska przeprawiały się przez specjalnie w tym celu zbudowany most łyżwowy na Wiśle właśnie pod Duninowem.

W 1462 roku ziemia gostynińska została włączona do Korony przez Kazimierza Jagiellończyka. 14 grudnia 1462 roku Król po odebraniu na zamku w Gostyninie przysięgi na wierność od rycerstwa, urzędników i mieszczan ziemi gostynińskiej zrównał jej mieszkańców w prawach i przywilejach z mieszkańcami innych ziem Korony.

Od 1771 roku gospodarzem wsi Duninów był Andrzej Gostomski – podkomorzy malborski, a następnie rodzina Morsztynów, Potockich i Biesierskich aż do III rozbioru Polski.

Gdy Rosja i Prusy dokonały w 1773 roku kolejnego rozbioru ziem Polskich Duninów przypadł Prusom. Następnie po utworzeniu Księstwa Warszawskiego i kolejno Królestwa Polskiego w 1815r. znalazł się w ich granicach, na obszarze obwodu gostynińskiego ze stolicą w Kutnie.

Po III rozbiorze król pruski Fryderyk Wilhelm obdarował dobrami Duninów wraz ze wszystkimi przyległościami jenerała – majora Gebharda G. L. Bluchera – pogromcy Napoleona. Generał szybko popadł w długi, a to zmusiło go do sprzedaży majątku, który odkupił w 1803 roku za zezwoleniem króla pruskiego dyrektor banku w Elblągu – G. C. Struensee. Umierając w 1829 roku swoją spadkobierczynią uczynił wnuczkę – Luizę Marchond, która jeszcze w tym samym roku poślubiła Karola Albrechta Wilhelma barona Von Ike. On zaś sprzedał swoje dobra Schildau – obecnie Wojanów k/ Jeleniej Góry na Śląsku i osiedlili się w Duninowie. Majątek ten wówczas liczył 26108 mórg.

Niemiecki arystokrata wykupił od parafii Duninów wszystkie pola, łąki, zagajniki, prawo ważenia i sprzedawania piwa i gorzałki. Wzniósł zespół solidnych budynków gospodarczych i mieszkalnych z cegły, zachowanych a nawet użytkowanych do dziś. Wykarczował 6170 mórg magdeburskich gruntów, na których utworzono 6 nowych kolonii czynszowych składających się ze 133 osad. Założył 7 nowych folwarków m.in. Środoń, Trzcianno, Jeżewo, Stary Duninów, znany wcześniej jako Mały Duninów) zaprowadzając w nich hodowlę rasowych owiec, bydła i koni.

Zajął się urządzeniem trzech szkół elementarnych: w Duninowie, Karolewie i Ładnem.

Przyjął pisemne zobowiązanie na wybudowanie murowanego Kościoła ewangelickiego (1871) wraz z mieszkalnymi budynkami, tzw. „Pastorówka” istniejąca do dziś. Właścicel Duninowa wywiązał się ze zobowiązania i wybudował Kościół w Karolewie, który w roku 1956 został rozebrany.

Czas ogromnych przemian polityczno – społeczno – ekonomicznych oraz wojen przyniósł upadek majątków ziemskich także na terenie Duninowa. Czasy świetności naszego regionu minęły na wiele długich lat.

Dziś Gmina prócz dziedzictwa ubiegłych wieków; wspaniałych zabytków i bogatej historii, ma przyszłość, która zależy od nas mieszkańców. Bogactwa, które dała nam natura i zostawili przodkowie pozwalają patrzeć w przyszłość z optymizmem. Musimy wykorzystać to co już mamy budując Jutro Gminy Nowy Duninów.

Zapraszamy wszystkich do zwiedzania naszej Gminy. Zapewniamy, że warto u nas pozostać dłużej. Mamy kilka ciekawych obiektów zabytkowych: Zespół Pałacowo – Parkowy rodziny Ike Duninowskich, składający się z: Pałacu, tzw. Pałacyku Myśliwskiego oraz zameczku neogotyckiego z I połowy XIXw.Obiekty te otoczone są ciągiem stawów, kiedyś rybnych, niestety dziś osuszone.Na uwagę zasługuje też okazały kościół neogotycki w Duninowie ufundowany przez Ike Duninowskiech z polichromią rodziny Drapiewskich, grobowiec rodzinny Duninowskich i Kościół Św. Trójcy na cmentarzu parafialnym oraz liczne pomniki przyrody (słynna lipa czy choćby świerk sitkajski). Na uwagę zasługuje również położony na terenie naszej gminy kościół neogotycki w Soczewce.

Zapraszamy Państwa do małej wycieczki turystyczno krajoznawczej po naszym regionie, w którego skład wchodzi 16 mniejszych i większych miejscowości, o dużych walorach plenerowych.

Zapraszamy

opracowała: Joanna Łukaszewska i Katarzyna Majchrowska